کیت بیوشیمی یکی از پرکاربردترین تجهیزات در آزمایشگاه‌های پزشکی و زیست‌شناسی بالینی است که از چند ابزار مختلف تشکیل می‌شود و با هدف اندازه‌گیری خون، ادرار و سایر مایعات بیولوژیکی بدن مورداستفاده قرار می‌گیرد. این محصول با توجه به نوع کاربرد در زیرمجموعه‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شود که کیت سطح قند خون ناشتا، بررسی تحمل گلوکز خوراکی و مقدار اسید اوریک خون از آن جمله‌اند. اگر می‌خواهید بدانید که کیت بیوشیمی چیست و بیش از این با کاربردهای آن آشنا شوید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
کیت بیوشیمی چیست؟
کیتهای بیوشیمی دارای مواد و ترکیباتی هستند که در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و تشخیصی مورداستفاده قرار می‌گیرند و پزشکان و محققان را قادر می‌سازند در زمانی کوتاه به نتایج دقیق دست پیدا کنند. اجزای تشکیل‌دهنده هر کیت بسته به کاربرد آن متفاوت است. با وجود این اجزای کلی آن عبارت‌اند از:
- مایع واکنشگر یا Reagent: این ماده شیمیایی با نمونه گرفته‌شده از بدن واکنش نشان می‌دهد.
- استاندارد: استاندارد نمونه‌ای با میزان غلظت معین است که با نمونه گرفته‌شده از بدن مقایسه می‌شود.
- کنترل: کنترل، نمونه‌ای با نتیجه مشخص است که با هدف کسب اطمینان از عملکرد صحیح کیت و جلوگیری از بروز خطاهای احتمالی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
در آزمایشگاه‌های بالینی و پاتوبیلوژی از کیتهای تشخیصی برای انجام آزمایش روی نمونه‌های گرفته‌شده از بدن مثل خون، مدفوع، ادرار، بزاق و بافت استفاده می‌کنند. همچنین برای استفاده از این تجهیزات به دستگاههای آزمایشگاهی خاصی مثل اتوآنالایزر، سانتریفیوژ و میکروسکوپ نیاز دارید. نتایج آزمایش‌هایی که به‌وسیله این کیت‌ها و دستگاه‌ها انجام می‌شوند برای تعیین وضعیت سلامت مراجعان، تشخیص، درمان و غربالگری بیماری‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
کاربردهای کیت بیوشیمی در آزمایشگاه‌ها
در بخش قبل به این سوال‌ها پاسخ دادیم که کیت بیوشیمی چیست و چه نقشی در آزمایشگاه‌ها دارد. در این قسمت کاربرد این تجهیزات را در تشخیص و درمان بیماری‌ها موردبررسی قرار می‌دهیم.
کاربرد بالینی
با استفاده از این محصولات امکان آزمایش و شناسایی باکتری‌های موجود در نمونه‌های ادرار، خون، مایع مغزی‌نخاعی و سایر مایعات بدن به‌صورت دقیق فراهم می‌شود. محققان با استفاده از این کیت‌ها بعضی ترکیبات شیمیایی را که در فرایندهای بیوشیمی بدن موجودات زنده رخ می‌دهند بررسی، تجزیه و تحلیل می‌کنند.
تشخیص و درمان بیماری‌ها
با استفاده از این کیت‌ها می‌توانید معیارهای مختلفی را بررسی کنید تا از فعالیت صحیح کبد، کلیه و آنزیم‌ها میزان پروتئین، قند و کلسترول خون مطلع شوید. مشاهده هرگونه اختلال در کارکرد بدن امکان تشخیص صحیح بیماری و تسریع فرایند درمان را تسهیل می‌کند.
تشخیص بارداری از طریق اندازه‌گیری میزان هورمون HCG در ادرار یا خون مراجع، تشخیص بیماری‌های عفونی مثل سرخجه، HPV، هپاتیت B و C، بیماری‌های قلبی، تیروئید و سرطان بعضی از کاربردهای تشخیصی کیتهای بیوشیمی به‌شمار می‌روند. از جمله سایر کاربردهای این محصولات تشخیص اعتیاد به مواد مخدر مانند شیشه، تریاک و هروئین است.
تحقیقات
استفاده از کیتهای بیوشیمی در موسسه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی به افراد امکان می‌دهد تا فرایندها و مکانیسم‌های سلولی بدن را مطالعه و بررسی کنند.
آموزش
بعضی از این تجهیزات با هدف آموزش و یادگیری اصول تحقیقاتی و آزمایشگاهی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
غربالگری
در پاسخ به کاربرد دیگر کیت بیوشیمی چیست، باید غربالگری بیماری‌های ژنتیکی و سرطان را نام ببریم. غربالگری به پزشکان امکان می‌دهد تا افرادی را که در معرض ابتلا به بیماری‌های وراثتی مثل سیستیک فیبروزیس و تالاسمی قرار دارند، شناسایی کنند. همچنین از این کیت‌ها برای تشخیص زودهنگام سرطان استفاده می‌شود.
پایش درمان
پایش سطح دارو از دیگر کاربردهای این تجهیزات است که در آزمایشگاه‌ها با هدف اندازه‌گیری میزان غلظت داروها در خون و تعیین دوز دارو انجام می‌شود. این محصولات برای پایش بیماری‌های مزمن مثل دیابت و فشار خون و بررسی وضعیت بیماران و تنظیم نوع درمان نیز کاربرد دارند.
مزایای استفاده از کیت بیوشیمی در آزمایشگاه‌ها
استفاده از کیتهای بیوشیمی مزایای زیادی دارد که از آن جمله باید به دقت و سرعت بسیار بالا در تشخیص اشاره کنیم. دریافت نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن و پایداری طولانی‌مدت معرف‌ها امکان تشخیص سریع بعضی از انواع سرطان، بیماری‌ها متابولیک، کبدی و عضلانی را میسر کرده است.
قابلیت استفاده از دستگاههای آزمایشگاهی و برنامه‌های دستگاهی و دسترسی به کالیبراتورها و کنترل اختصاصی متخصصان را قادر می‌سازد تا نتایج آزمایش‌ها را با دقت و اطمینان بیشتری بررسی و تفسیر کنند. این موضوع به تشخیص سریع و دقیق بیماری‌ها و یافتن درمان موثر کمک می‌کند. همچنین هزینه استفاده از این کیت‌ها در مقایسه با روش‌های سنتی مقرون‌به‌صرفه است که در ارتقای کیفیت بهداشت و درمان جامعه نقش اساسی دارد.
انواع مختلف کیتهای بیوشیمی
برای رسیدن به پاسخ این سوال که کیت بیوشیمی چیست، بهتر است با انواع کیت های بیوشیمی و کاربردهای هر یک از آن‌ها آشنا شوید:
- تست آلبومین: هدف از انجام Albumin LiquiColor Test اندازه‌گیری مقدار پروتئین خون است.
- تست آلکالین فستافاز: Alkaline Phosphatase Test برای سنجش آلکالین فستافاز تولیدشده توسط کبد یا استخوان‌ها انجام می‌شود.
- تست آلانین آمینوترانسفر: ALT/SGPT Test نوعی آزمایش خون است که با هدف تشخیص آسیب‌های احتمالی کبد انجام می‌شود.
- تست آلفا آمیلاز: α-AmylaseuiColor Test پس از نمونه‌برداری از خون یا ادرار با هدف تشخیص مشکلات پانکراس مانند پانکراتیت یا التهاب پانکراس انجام می‌شود.
- آسپارتات آمینوترانسفراز: کاربرد AST/SGOT Test سنجش سطح AST خون و تشخیص سلامت کبد است.
- تست بی‌کربنات: در Bicarbonate Test میزان دی‌اکسید کربن را در خون اندازه‌گیری می‌کند.
- تست بیلی روبین توتال: Total Bilirubin Test برای سنجش میزان بیلی روبین موجود در خون مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- بیلی روبین مستقیم: Direct Bilirubin Test به‌منظور سنجش این ماده در خون انجام می‌شود.
- کلسیم آرسنوزا: برای تشخیص شرایط بالینی مرتبط با هایپرکلسمی و هیپوکلسمی از Calcium (Arsenazo) Test استفاده می‌شود.
- تست کلراید: در صورت نامتعادل بودن اسید و باز در بدن با علائمی مثل خستگی، ضعف عضلانی، گیجی و تنگی نفس مواجه می‌شوید. انجام Chloride Test به تشخیص علت علائم شما کمک می‌کند.
- تست کراتین کیناز: در CK (CreatineKinase) میزان آنزیم کراتین کیناز اندازه‌گیری شده و علت بروز بعضی بیماری‌های عضلانی مشخص می‌شود.
- تست گاما GT (گاما گلوتامین ترانسفراز): Gamma-GT Test (γ-GlutamylTransferase) برای تشخیص بیماری‌های مجرای صفرا و کبد مورداستفاده قرار می‌گیرد.
دیگر انواع کیتهای بیوشیمی این تجهیزات را شامل می‌شوند:
- کیت تست کلسترول آنزیمی؛
- کیتهای تست مستقیم کلسترول HDL و LDL؛
- کیت تست کالیبراتور کلسترول؛
- کیتهای تست کراتینین و کراتینین کینتیک؛
- کیت تست کنترل آنزیم قلبی؛
- کیتهای تست گلوکز و گلوکز آنزیمی؛
- کیت تست گلیکوهموگلوبین؛
- کیت تست بتا – هیدروکسی بوتیرات؛
- کیت تست ظرفیت آهن و آهن کل؛
- کیت تست لاکتات دهیدروژناز (LDH)؛
- کیت تست منیزیم؛
- کیت تست فسفر؛
- کیت تست پتاسیم؛
- کیت تست توتال پروتئین؛
- کیت تست دسترسی تصادفی مایع؛
- کیت تست سدیم اورانیل استات؛
- کیت تست تری گلیسیرید؛
- کیتهای تست نیتروژن اوره و نتروژن اوره آنزیمی؛
- کیت تست اسید اوریک آنزیمی.
نحوه استفاده از کیت بیوشیمی
پس از آشنایی با پاسخ این پرسش‌ها که کیت آزمایشگاهی چیست و انواع کیتهای بیوشیمی چه کاربردی دارند ،باید با نحوه استفاده از این تجهیزات پزشکی آشنا شوید.
یکی از رایج‌ترین روش‌های استفاده از این کیت‌ها در بیوشیمی بهره گرفتن از آنالایزرهای اتوماتیک با هدف تجزیه و تحلیل بیش از ۱۰۰ جزء مختلف خون است. در این روش با استناد به تغییر رنگ بر اثر بروز واکنش‌های شیمیایی نتیجه نمونه‌ها را بررسی می‌کنند. مثلا تغییر رنگ محلول نشاسته، محلول ید و بزاق دهان باعث به‌دست آمدن محلولی آبی‌رنگ می‌شود که ناشی از وجود آنزیم آمیلاز در بزاق است.
در حقیقت در این روش پس از تجزیه و تحلیل و سنجش میزان تغییر رنگ به‌وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر نتیجه آزمایش با سرعت و دقت بسیار بالایی مشخص می‌شود. علاوه‌براین محققان برای تشخیص بیماری و تحلیل نمونه از این روش‌ها نیز استفاده می‌کنند:
- فتومتری: در این روش از یک منبع نور، منشور جداساز طیف خوانش و آشکارساز برای سنجش استفاده می‌کنند.
- فتومتری انعکاسی: اجزای این دستگاه مثل دستگاه فتومتری است و برای تشخیص داده‌ها از رابطه میان فلورسنت با غلظت ماده تحریک‌شده استفاده می‌شود.
- نفلومتری: نفلومتری یا کدورت‌سنجی با هدف اندازه‌گیری کیفیت و کمیت رسوب به‌دست‌آمده از واکنش آنتی‌ژن آنتی‌بادی انجام می‌شود.
- روش دستی: در روش دستی از هیچ‌گونه دستگاهی برای خوانش و تحلیل اطلاعات استفاده نمی‌شود. در این روش محققان مواد موجود در کیت‌ها را با نمونه‌های گرفته‌شده به‌صورت دستی مخلوط می‌کنند و بدون نیاز به دستگاه نتیجه نهایی را تشخیص می‌دهند.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی پاسخ این پرسش پرداختین که کیت بیوشیمی چیست و چه انواع و کاربردهایی دارد. پیشنهاد می‌کنیم که هنگام خرید این تجهیزات از بهان طب آزما، عرضه‌کننده محصولات و خدمات طبی و آزمایشگاهی، به نکاتی مثل اجزای موجود در کیت‌ها، دقت اندازه‌گیری، برند سازنده، کیفیت، مرغوبیت و قیمت کیت بیوشیمی توجه کنید.
