اتوآنالایزر دستگاه پیشرفته، پیچیده و مدرنی است که در آزمایشگاه‌های بیوشیمی وظیفه آنالیز خودکار را بر عهده دارد. این محصول با هدف سنجش میزان متابولیت‌ها در نمونه‌های آزمایشگاهی و تحلیل‌های بیوشیمی در آزمایشگاه‌ها بالینی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
از مهم‌ترین مزایای این تجهیزات می‌توانیم به افزایش سرعت، دقت و کیفیت تحلیل و بررسی نمونه‌ها، کاهش احتمال بروز خطای انسانی و کاهش هزینه‌ها اشاره کنیم. این دستگاه‌ها را بر اساس معیارهایی مثل کاربرد آن‌ها در انواع مختلف دسته‌بندی می‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید که اتوآنالایزر چیست و با انواع، کاربردها، مزایا و نحوه عمکلرد آن آشنا شوید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اتوآنالایزر چیست؟
دستگاه اتوآنالایزر که با نام Chemistry Analyzer نیز شناخته می‌شود، یکی از تجهیزات الکتروشیمیایی است که با هدف افزایش سرعت تجزیه و تحلیل و تسهیل بررسی نمونه‌ها در آزمایشگاه‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد. بررسی‌های بیوشیمی رایج در آزمایشگاه‌های بالینی و اندازه‌گیری مقدار متابولیت‌های موجود در نمونه‌هایی مانند خون، مایعات مغزی نخاعی و ادرار به‌وسیله این دستگاه‌ها به‌صورت تمام‌اتوماتیک و تنها با نظارت یک تکنسین امکان‌پذیر است.
این تجهیزات از قسمت‌های مختلفی مثل سیستم تامین‌کننده میزان ولتاژ، مدارهای الکتریکی و کامپیوتری، پمپ‌های الکترومکانیکی، انواع موتورهای دیجیتال و آنالوگ تشکیل شده‌اند. مدل‌های مختلف سرنگ و پیستون، شلنگ‌ها، سوزن‌ها، ربات‌ها و شیرهای الکترومغناطیسی سایر قطعات این وسیله را دربرمی‌گیرند. از جمله بخش‌های سخت‌افزاری این محصولات می‌توانیم از دستگاه بارکدخوان، نمایشگر، چاپگر و صفحه کلید نام ببریم.
در سال ۱۹۵۶ «لئونارد اسکگز» برای اولین بار سیستم خودکاری را با نام AutoAnalyzer برای اندازه‌گیر میزان اوره، گلوکز و کلسیم طراحی کرد. این دستگاه با هدف رفع نیازهای خاص در آزمایشگاه‌های بالینی ساخته شد. پس از آن مدل‌های پیشرفته‌تری از این تجهیزات در شرکت‌های تجاری Technicon، Tarrytown و Corporation در ایالات متحده آمریکا تولید شدند. سرعت و دقت بسیار بالای این تجهیزات باعث شد تا پس از مدت اندکی جایگزین روش‌های سنتی تجزیه و تحلیل نمونه‌های آزمایشگاهی شوند.
پس از آشنایی با تاریخچه این تجهیزات و رسیدن به پاسخ این سوال که اتوآنالایزر چیست، بهتر است با از ضرورت استفاده از آن در آزمایشگاه‌ها و عملکرد کلی آن مطلع شوید. دستگاههای آنالیز خودکار با این اهداف مورداستفاده قرار می‌گیرند:
- تسهیل تحلیل و بررسی نمونه‌ها در آزمایشگاه‌های بالینی؛
- انجام خودکار فعالیت‌های آزمایشی در مراکز تحقیقاتی؛
- تشخیص و درمان بیماری‌ها در مراکز طبی؛
- کمک به تسهیل تحقیقات در دانشگاه‌های علوم پزشکی؛
- کنترل کیفیت مواد خوراکی و درمانی در آزمایشگاه‌های صنایع دارویی و غذایی؛
- تحقیق و بررسی در آزمایشگاه‌های بهداشتی؛
- تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش‌ها در مراکز تحقیقاتی کشاورزی و محیط زیست؛
- کنترل کیفیت در صنایع تصفیه آب؛
- تحقیقات مرتبط با فعالیت‌های نیروگاه‌ها.
کاربرد اتوآنالایزر در آزمایشگاه‌ها
دستگاههای اتوآنالایزر در بسیاری از مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی مورداستفاده قرار می‌گیرند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به مراکز مرتبط با آزمایش‌های خون، بیوشیمی، کبد، کلیه و دیابت اشاره کنیم. همچنین محققان از این تجهیزات در آزمایش‌های بالینی و پزشکی و تحقیقات مرتبط با آنزیم‌ها و گلوکز بهره می‌گیرند. با وجود این کاربرد اتوآنالایزر بسیار گسترده‌تر است. از جمله:
- شناخت نمونه‌های آزمایشگاهی؛
- شناخت روش‌های بیوشیمی؛
- تشخیص و تعریف آزمایش‌های گوناگون؛
- انجام آزمایش‌ها با استفاده از روش‌های مختلف؛
- نشان دادن نتیجه آزمایش‌ها با روش‌های متفاوت روی خروجی‌های موردنظر تکنسین‌ها؛
- شناسایی خطاهای احتمالی دستگاه و هشدار به اپراتور به‌صورت خودکار؛
- رفع مشکلات دستگاه به‌صورت اتوماتیک و برطرف کردن نواقص اجزای آن؛
- کالیبراسیون و مقایسه معیارهای دستگاه اندازه‌گیری با معیارهای استاندارد و تعیین میزان خطا؛
- اجرای برنامه‌های مرتبط با کنترل کیفیت؛
- کنترل ورودی‌ها و خروجی‌های دستگاه، منتقل کردن اطلاعات و پردازش سیگنال‌ها.
مزایای استفاده از اتوآنالایزر
حال که می‌دانید اتوآنالایزر چیست و چه کاربردهایی دارد بهتر است با مزایای آن در مقایسه با روش‌های سنتی نیز آشنا شوید. استفاده از این دستگاه فواید پرشماری دارد که بعضی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- سرعت بسیار بالای دستگاه در انجام آزمایش‌های بیوشیمی و امکان آنالیز صدها نمونه به‌صورت روزانه؛
- امکان آنالیز حداقل ۱۰۰ تست در هر ساعت؛
- دقت آنالیز بسیار بالا و بهبود کیفیت نتیجه آزمایش؛
- پایین بودن میزان خطای دستگاه و کاهش احتمال بروز خطای انسانی؛
- تحلیل، بررسی و محاسبه نتایج با دقت بسیار بالا و افزایش بهره‌وری فعالیت‌های آزمایشگاهی؛
- مقرون‌به‌صرفه بودن قیمت دستگاه اتوآنالایزر بیوشیمی؛
- امکان کاهش تعداد پرسنل و تکنسین‌ها در آزمایشگاه‌ها؛
- اندک بودن هزینه‌های استفاده از دستگاه، تامین قطعات و مواد مصرفی آن؛
- صرفه‌جویی در زمان و امکان تکرار یک آزمایش در کوتاه‌ترین زمان در صورت لزوم؛
- قابلیت برنامه‌ریزی دستگاه برای اجرای آزمایش‌های گوناگون؛
- امکان پردازش تمام مایعات بدن به‌صورت خودکار و در حجم بالا؛
- قابلیت انجام یک تست با استفاده از روش‌های مختلف آزمایشی؛
- مناسب بودن حجم و ابعاد دستگاه و جلوگیری از اشغال فضای اضافه در آزمایشگاه‌ها؛
- سهولت کار با دستگاه و برخورداری از نرم‌افزار ساده و کاربردی.
انواع اتوآنالایزرها
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع که اتوآنالایزر چیست باید با انواع این محصول نیز آشنا شوید که عبارت‌اند از:
اتوآنالایزهای بیوشیمی
از انواع اتوآنالایزر بیوشیمی برای تجزیه، تحلیل و بررسی بیوشیمی نمونه‌های آزمایشگاهی خون و سرم با هدف تعیین وضعیت سلامت مراجعان، تشخیص بیماری‌ها و نظارت بر نحوه اثرگذاری درمان‌های دارویی استفاده می‌کنند.
اتوآنالایزرهای گازهای خونی
هزینه خرید، تامین قطعات و نگهداری از این دستگاه‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و استفاده از آن‌ها ساده است. اتوآنالایزهای گازهای خونی امکان اندازه‌گیری میزان PCO2، PO2، PH و حدود یازده پارامتر دیگر را برای تکنسین‌های آزمایشگاه فراهم می‌کنند.
اتوآنالایزهای تست ELISA
تست الیزا یا الایزا یک روش عمومی غربالگری است که با استفاده از این تجهیزات در رشته‌های گیاه‌پزشکی و دامپزشکی و مراحل تشخیص بیماری‌های هورمونی و عفونی انسان انجام می‌شود.
اتوآنالایزهای اندازه‌گیری الکترولیت‌های خون
این دستگاه با هدف سنجش میزان سدیم پتاسیم برای تجزیه مواد شیمیایی موجود در خون و اندازه‌گیری مقدار الکترولیت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. از طریق تحلیل و بررسی نتایج این آزمایش‌ها امکان تشخیص اختلال‌های متابولیکی و نارسایی‌های قلب و کلیه‌ها وجود دارد.
اتوآنالایزهای هماتولوژی
هدف از استفاده از این محصول شمارش کامل خون و آنالیز کمیت و کیفیت پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید و قرمز است. تشخیص کم‌خونی، ترومبوز، لوسمی و دیگر مشکلات مرتبط با بروز تغییر در مواد ثابت موجود در خون از مهم‌ترین کاربردهای آن به‌حساب می‌آید.
نحوه عملکرد اتوآنالایزر
بعد از ارائه اطلاعاتی درباره کاربردهای این تجهیزات و پاسخ به این پرسش که اتوآنالایزر چیست، لازم است نکاتی را درباره روش کار با دستگاه اتوآنالایزر بیوشیمی متذکر شویم. در ابتدا باید آزمایش موردنظر خود را برای کامپیوتر این دستگاه مشخص کنید. سپس اتوآنالایزر به‌صورت خودکار محل قرار گرفتن نمونه آزمایشگاهی را در یک لوله خاص تعیین می‌کند. در مرحله بعد این نمونه توسط پمپ متناسب‌کننده با معرفهای آزمایشگاهی خاص مخلوط می‌شود. این مواد به‌طور مداوم در حمام دستگاه تا دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شوند.
تغییرات چگالی نوری که به‌خاطر عبور نور از محلول اتفاق می‌افتند، به‌وسیله آشکارساز در بخش رنگ‌سنج به سیگنال الکتریکی تبدیل و پردازش می‌شوند. اتوآنالایزرها با استفاده از روش‌های مختلف مانند روش فتومتری، فتومتری انعکاسی، فلورومتری و نفلومتری نمونه‌های گوناگون را اندازه‌گیری کرده و بررسی می‌کنند.
سخن نهایی
در این مقاله به پاسخ این پرسش‌ها رسیدیم که اتوآنالایزر چیست و چه کاربردهایی دارد. همچنین انواع مختلف این محصول، نحوه استفاده و مزایای آن را در مقایسه با روش‌های سنتی بررسی کردیم. سرعت و دقت بالای تجزیه و تحلیل داده‌ها، کاهش امکان بروز خطا و هزینه اندک خرید، نگهداری و تامین قطعات و مواد موردنیاز دستگاه بعضی از مهم‌ترین مزایای استفاده از آن را دربرمی‌گیرند.
توصیه می‌کنیم که پس از خرید این تجهیزات از شرکت بهان طب آزما با رعایت نکات اصولی مثل جلوگیری از تماس مستقیم نور، رطوبت و حرارت با دستگاه به افزایش طول عمر مفید آن کمک کنید.
